مزاج شناسی یکی از شاخه های طب سنتی در ایران است که به ما در اصلاح سبک زندگی، پیشگیری و درمان بیماری ها کمک می کند. با علم مزاج شناسی می توان علاوه بر ویژگی های جسمانی، ویژگی های اخلاقی و رفتاری فرد را نیز شناخت و از بروز بیماری های احتمالی جلوگیری کرد. به این دلیل مزاج شناسی از اهمیت بالایی در زندگی برخوردار است.
مزاج چیست؟
مزاج در لغت به معنای سرشت و آمیزه است. بدن انسان از بدو تولد دارای طبع و طبیعت خاص خود است که بر اساس منطقه ی جغرافیایی، وراثت و نوع تغذیه به وجود می آید. مزاج نیز به همین شکل استT اما با گذشت زمان و تغییر عادات غذایی امکان تغییر آن وجود دارد. خون، حامل اصلی مزاج است و هر چهار ماده سردی، تری، خشکی و گرمی را در بر دارد که به هر یک از این مواد خلط گفته می شود.
علاوه بر انسان ها، جانواران و گیاهان و حتی مواد غذایی نیز دارای مزاج و طبع خاص خود هستند.
انواع مزاج
در طب سنتی مزاج به چهار دسته اصلی تقسیم می شود که هر کدام از آن ها دارای ویژگی خاص خود هستند.
۱- مزاج دَم یا گرم و تر
معمولا افرادی با پوستی روشن و گلگون هستند با موهایی پر پشت و ضخیم و زبان آن ها به رنگ قرمز روشن است. این افراد خون گرم و صمیمی و کمی زود جوش هستند.
۲- صفرا یا گرم و خشک
این افراد پوستی گندمگون و سبزه دارند. جنس موهایشان ضخیم و خشک و اغلب به رنگ تیره است و رنگ زبان آن ها متمایل به زرد است. افراد صفراوی فعال و پرانرژی و پر جنب و جوش هستند.
۳- لغم یا سرد و تر
این افراد پوستی سفید رنگ و موهایی کم پشت و نازک دارند. زبان آن ها به رنگ سفید و برفکی است. اغلب مواقع بدن آن ها خصوصا دست و پای شان سرد است. آن ها افرادی آرام ، صبور و کم جنب و جوش هستند.
۴- سودا یا سرد و خشک
این افراد پوستی تیره یا گندمی دارند و گاهی روی پوست شان لک های تیره ظاهر می شود. موهای زائد زیادی دارند و زبان آن ها کبود یا قرمز تیره است. این افراد دقیق و حساس و البته درونگرا هستند.
بهترین مزاج چیست؟
همان طور که بدن هر فرد با فرد دیگری متفاوت است ، مزاج نیز همین گونه است. ما نمی توانیم یکی از حالت های مزاج را بر دیگری برتری دهیم زیرا هر انسانی طبع و مزاج مناسب بدن خود را دارد و هر کدام از چهار مزاج در حالت تعادل خود، خوب و متناسب با بدن شخص هستند. پس برای داشتن بهترین مزاج باید در حفظ تعادل مزاج خود بکوشیم تا سلامت بمانیم.
اختلال مزاج چیست؟
زمانی که مزاج از حالت طبیعی و اعتدال خود خارج شود، بدن دچار اختلال می شود. این اختلال ها باعث بروز مشکلاتی همچون بیماری های جسمی و حتی تغییرات اخلاقی و رفتاری در فرد می شود. مثلا شخصی که مزاج سردی دارد باید از خوردن زیاد مواد غذایی با طبع سرد خودداری کند. زیرا سردی بدنش افزایش یافته و از حالت تعادل خارج می یابد و بدن را دچار مشکلاتی همچون اشتهای زیاد یا کمتر از حد معمول، بد شدن کیفیت خواب و یا بی خواب شدن فرد، حالت خستگی و بی حوصلگی زیاد و حتی بیماری های قلبی و مغزی می کند.
نحوه تشخیص مزاج
برای تشخیص مزاج باید اول به خوبی انواع مزاج و ویژگی آن ها را بشناسیم و بعد می توان با توجه به ویژگی های ظاهری و رفتاری فرد، نوع مزاج آن را تشخیص دهیم.
مواردی که می توان با توجه به آن مزاج را تشخیص داد عبارتند از:
- شکل ظاهر جسمانی و بدن مثل کوتاهی یا بلندی قد، لاغری یا چاقی و داشتن چربی اضافه
- فرم بدن مثل استخوان بندی درشت و یا ریز اندام بودن فرد، داشتن بالا تنه پهن یا بالا تنه کوچک
- رنگ پوست بدن و چهره مانند سفید و روشن بودن پوست و یا تیره و گندمگون بودن پوست
- جنس و رنگ موها مانند ضخیم و تیره بودن یا نازک و روشن بودن مو
- داشتن موهای زائد کم یا زیاد در بدن
- رنگ زبان مثل تیرگی و کبودی یا روشن و سفید بودن زبان
- کیفیت و مدت زمان خواب مثل خوابیدن بیش از هشت ساعت در روز و یا کم خوابی و بی خوابی ، دیدن خواب های آشفته و خستگی بعد از بیدار شدن
- دفع مواد زائد بدن مانند عرق و ادرار و شدت دفع آن ها
- سردی یا گرمی بیش از حد بدن و یا خشکی و نرمی پوست
- تمایل فرد نسبت به خوراکی هایی با طبع گرم یا سرد
- تمایل به آب و هوای گرم و خشک و یا سرد و مرطوب
- چگونگی عملکرد فرد در انجام کار ها مثل سریع بودن یا کند بودن در انجام امور روزانه
مزاج مهم ترین اعضای بدن چیست؟
در بدن نیز هر عضو نسبت به ویژگی و فعالیت خود، مزاج متفاوتی دارد. که مواردی را اکنون با هم مرور می کنیم.
- قلب یک عضو عضلانی و پر تحرک است، بنابراین مزاج گرم دارد.
- مغز، قلب و کبد سه عضو اصلی و مهم در طب سنتی هستند. مزاج مغز سرد و تر، قلب گرم و خشک و کبد گرم و تر است.
حالا اگر هر کدام از این اعضا با تاثیر گرفتن از عوامل مختلف دچار تغییر مزاج شود، در عملکرد و فعالیت آن ها مشکل به وجود می آید و سلامت بدن را به خطر می اندازد.
مزاج شناسی دکتر خیراندیش
دکتر خیراندیش یکی از متخصصان مطرح طب سنتی می گوید: هر چیزی از حیوانات و گیاهان و فصل ها گرفته تا ساعت های شبانه روز، سن و سال، مزه ها و جنسیت و حتی مکان ها و اعضای بدن، مزاج شان با یک دیگر متفاوت است. به عنوان مثال:
- مزه شیرین: گرم و تر
- تلخی و شوری: گرم و خشک
- ترشی: سرد و خشک
- بی مزه و گس مزه: سرد و تر
بنابراین مزاج برآیند ۴ خلط صفرا، سودا، دم و بلغم است که باعث شکل گیری بدن شده و رفتارهای خاص یا همان مزاج را هم پدیدار می کند.
مزاج شناسی ساعات شبانه روز
- شش ساعت اول: از ساعت ۲۴ شب تا ۶ با مداد
این زمان، دارای طبع سرد و مرطوب و زمان غلبه بلغم است.
- شش ساعت دوم: از ۶ بامداد تا ۱۲ ظهر
این زمان دارای طبع گرم و مرطوب و زمان غلبه خون (دم) می‌باشد.
- شش ساعت سوم: از ساعت ۱۲ ظهر الی ۱۸ عصر
این زمان دارای طبع گرم و خشک و زمان غلبه صفرا می‌باشد.
- شش ساعت چهارم: از ساعت ۱۸ الی ۲۴
این زمان دارای طبع سرد و خشک و زمان غلبه سودا می باشد.
خدمات مزاج شناسی در مشهد
تیم طب سنتی سینا پردیس مشهد در تلاش بوده است تا با بهره گیری از متون علمی و معتبر و همکاری با اطبـای طب ایرانی مشهد ، ماموریت خـود یعنی کمک به آگاهی عموم مردم نسبت به طب سنتی ایران و اصلاح الگوی تغذیه ای و سبک زندگی را محقق سازد. در همین راستا بنابر نیاز مخاطبین خوبمان خدمت تست مزاج شناسی را در سایت ارائه کرده ایم.
اصل مــزاج یکی از محوری ترین مبانی طب سنتـی ایـران می باشد. بسیـاری از تشخیص ها و درمـان های حکمـای طب سنتی ایران بر اساس وضعیت مـزاج سلامت و بیماری افراد استوار بوده است. آزمـون مزاج شنـاسی طب سنتی سینا پردیس یکی از قدیمی ترین و دقیق ترین آزمون‌هـای تشخیص مـزاج است که طی سـال ها آزمون و خطـا دقــت آن بــالا رفتـــه و در حـال حاضـر در اختیار شمــا کاربران قــرار گرفته است.
تست آنلاین مزاج شناسی
تیم ما در تلاش بوده است تا با بهره گیری از متون علمی و معتبر و همکاری با اطبـای متخصص طب ایـرانـــی، ماموریت خـود یعنی کمک به آگاهی عموم مردم نسبت به طب سنتی ایران و اصلاح الگوی تغذیه ای و سبک زندگی را محقق سازد. در همین راستا بنابر نیاز مخاطبین خدمت تست مزاج شناسی را در سایت ارائه کرده ایم.
شرکت در آزمون مزاج شناسی پیشرفته
