مزاج یا طبع روشی است که فیلسوفان یونانی و پزشکان قدیمی آن را پایه گذاری کرده اند تا در درمان بیماری ها کمک کنند. این روش بسیار قدیمی تا به حال بسیار مفید بوده و در علم پزشکی کمک های بسیار زیادی کرده. این روش جزئیات عملکرد بدن را نشان داده و به هم خوردن مزاج میتواند دلیل اصلی بسیاری از بیماری ها باشد.
سبک زندگی و خوردن غذاهای افراد در هر فصلی جدا و متفاوت است و باید وعده های غذایی در فصول مختلف، متفاوت باشند در غیر این صورت دچار بیماری خواهید شد. از دیدگاه حکمای طب سنتی همچون دکتر یداله احراری، هر فصل سال دارای مزاج خاصی است که ما برای شما هر کدام را توضیح دادیم و بر همین اساس لازم است توصیه های چهار فصل را برای حفظ تندرستی و پیشگیری از بروز بیماری ها با یادگیری دانش مزاج فصل جدی بگیرید.
حال در ادامه از این مقاله موسسه طب سنتی سینا پردیس مشهد به معرفی مزاج فصل ها خواهیم پرداخت.
مزاج فصل بهار
فصل بهار مزاجی متعادل دارد، یعنی نه زیاد گرم است نه زیاد مرطوب و سرد. اما تا حدودی به سمت مرطوب است که باعث میشود برخی معتقد باشند مزاج بهار گرم و تر است.
در فصل بهار مواد اصلی را که در فصل زمستان در بدن انباشته شده را باید قبل از رسیدن به فصل زمستان کم کنید. پس بهتر است غذاهای کمتری میل کنید و از خوردن غذاهای شور و تلخ، طبع گرم و تر و گوشت زیاد پرهیز کنید. طب سنتی برای لذت بردن از طراوت بهاری و جلوگیری از سستی و افزایش غلظت خون (عصاره گیاهی رقیق کننده خون فیتوتتراندرین مرس دارو) به شما پیشنهاد میدهد تا یک رژیم سبک بگیرید. هنگامی که بهار به مزاج اصلی خود یعنی متعادل باشد، برترین فصل ها برای تنظیم مزاج بدن است؛ زیرا مزاج متعادل مناسب مزاج خون و روح است.
از نظر طب سنتی سینا پردیس فصل بهار بهترین فصل برای استفاده از شربت لیمو، آلبالو و مخصوصا اضافه کردن سماق و زرشک به غذاهاست. این فصل به این جهت که خون را به اعتدال به سمت پوست جذب می کند باعث قرمز شدن رنگ پوست صورت شما و شادابی می شود.
مزاج فصل تابستان
به علت بارش کم باران و کم بودن شبنم در تابستان، رطوبت هوا از بین رفته و هوا بسیار گرم است، به این ترتیب مزاج فصل تابستان گرم و خشک است. بهتر است در فصل تابستان بیشتر استراحت کنید و از ورزش های سنگین دوری کنید و از لباس های نخی استفاده کنید. از نوشیدنی های گرم و غذاهای گرم دوری کنید و غذاها و میوه های با طبع سرد را جایگزین کنید تا مزاج گرم و خشک این فصل شما را اذیت نکند.
فصل تابستان موافق مزاج پیران، بلغمی مزاجان و مرطوبان است.
هوای فصل تابستان گرم بوده که رطوبت هوا را کاهش داده که این نوع هوا و طبع برای مزاج افراد میانسال و سالمند بهتر است. مزاج این فصل گرم و خشک بوده و به این علت، تضعیف کننده قواست. بهتر است در این فصل از غذاهای معتدل، نرم و سبک میل کنید تا مشکلی برای شما رخ ندهد و سعی کنید غذای کمتری میل کنید و فعالیت را کمتر نموده و استراحت بیشتری داشته باشید.
در این فصل گرم با مزاجی خشک، علائم گرمی و خشکی در افراد با مزاج گرم و خشک (صفراوی) که در دوره جوانی هم به سر می برند تشدید می شود. اگر حالت تهوع دارید بهتر است از مسهل قوی استفاده نکنید. در این فصل شربت های خنک و غذاهای ترش بیشتر استفاده کنید؛ مصرف آب میوه ها، شربت بنفشه، شربت گل و خیار چنبر، مناسب این فصل است.
مزاج فصل پائیز
مزاج فصل پائیز معتدل است اما از لحاظ خشکی و تری، خشک می باشد. در فصل پاییز باید بدن خود را از سرمای بامداد و گرمای میانه روز محافظت کنید زیرا این فصل مزاجی خشک دارد. بهتر است در این فصل از گوشت های خشک شده و از خوردن هر غذای خشکی دوری کنید.
خواب روز، جماع، پرخوری و نوشیدنی های زیاد و زیاده روی در مصرف میوه در پاییز زیان بخش تر از فصل های دیگر است. به شما توصیه می شود شب ها با معده پر و در جای خنک نخوابید و بهتر است در آب سرد ننشینید.
در فصل پاییز به ویژه در پاییزی که هوا متغیر و خشک است باید توجه بیشتری به بهداشت فردی خود داشته باشید و بهداشت را اصولی رعایت کنید. بهتر است در این فصل آب سرد نخورید یا با آب سرد دوش نگیرید و از مصرف غذاهای سرد و یخچالی پرهیز کنید. خوابیدن در جاهای سرد در این فصل باعث میشود تا اثر سرما به بدن شما لرزش و سردی بدهد که موجب بیماری خواهد شد.
برای خوردن میوه بهتر است سیب و گلابی را که مناسب این فصل است را میل کنید. این فصل اوج بروز بیماری های پوستی مانند اگزما (پماد گیاهی ضد اگزما هلسی) و ترک لب ها (روغن گیاهی رفع خارش و ترک های پوستی بادام شیرین آرترینا) است. بیماری های فکری همانند افسردگی شیوع بیشتری پیدا می کند.
بهتر است در این فصل بیشتر غذاهای گرم و مرطوب مانند بادام و گوشت گوسفند مصرف کنید.
مزاج فصل زمستان
مزاج این فصل همان طور که از سردی هوایش مشخص است، سرد و مرطوب است. در این فصل سرد با مزاجی مرطوب بهتر است از لباس های پشمی استفاده کنید و فعالیت های ورزشی داشته باشید. افزایش غذا و خوردن گوشت و غذاهای گرم در این فصل با مزاج سرد و مرطوب بسیار مفید است.
افراد بالای 50 سال در این فصل دچار بیماری های بیشتری میشوند زیرا این فصل زمینه ساز بیماری های بغلمی بوده و مزاجی سرد دارد.
فصل زمستان دقیقا برعکس تابستان بوده و بهتر است در تغذیه هم، برعکس تابستان باشد و غذاهایی را باید میل کنید که گرمی بخش هستند و بهتر است از سبزی ها استفاده نکنید. استفاده از سبزی هایی مانند خرفه و کاسنی در این فصل توصیه نمیشوند و بهتر است کلم و جغندر و کرفس را جایگزین کنید.
غذای زمستانی باید دارای ارزش غذایی بیشتری باشد. به علت هوای سرد در زمستان، بدن باید فعالیت زیادی داشته باشد و غذای زیادی به آن برسد .در این فصل هضم غذا به علت حرارت بالای بدن بر اساس غذاهای میل شده راحت تر است.
